Esaldi zuzenketa

Hurrengo esaldi eta pasarteak aztertu eta gaizki dagoena zuzendu:

1.- Itxuraz, gorputz indartsua dauka larogeitamar(laurogeita hamar) urte izateko. Baina itxurakeria

da soilik, errealitatean asko kostatzen bai zaio(baitzaio) ibilaldi txikiak egitea.

2.- Zuek pentsatzen zaudete zer egin egun hartan.(pentsatzen ari zarete egun hartan zer egin)

3.- Maiderrek ez daki Saioak eta Ikerrek zergatik egin dute.(Maiderrek ez daki Saioak eta Ikerrek zergatik egin duten)

4.- Bartzelonako jokalarietaz hitzegiten du askotan.(Bartzelonako jokalariez hitz egiten du askotan)

5.- Gela txukuntzea esan diot, baina arrunt alferragoa da.(gela txukuntzeko esan diot, baina arrunt alferra da.)

6.- Hemen badu lan bat dela oso ona. zuzena da

7.- Ardoa edan dut, eta sagardoa baita. (ardoa edan dut, eta sagardoa ere bai.)

8.- Hurrengo bisitaldian elkar bazkaldu zuten. Senarra oso dotore jantzita eta ilea

moztuta beste bat zirudien.(hurrengo bisitaldia elkarrekin bazkaldu zuten. Senarrak oso dotore jantzita eta ilea moztuta beste bat zirudien.)

9.- Unibertsitatean ikusi dizuet gaur goizean. (unibertsitatean ikusi zaituztet gaur goizean.)

10.- Urtzi hemengo irakasle bat da. (Urtzi hemengo irakaslea da.)

11.- Esan diot libururik ez dituela ekarri. (libururik ez duela ekarri esan diot.)

12.- Neska batzuk etorri ziren zirela mutilen lengusinak. (neska batzuk etorri ziren, mutilen lehengusinak zirenak.)

13.- Irakasle bezala egon da Ezkaba ikastetxean. (irakasle egon da Ezkaba ikastetxean.)

14.- Irailak 3 hasi gara ikasturtea. (irailaren 3an hasi dugu ikasturtea.)

15.- Asko oroitzen naiz urte hartan ezagutu nuen mutil batetaz. Zuzena da

16.- Haren helburua ez zen gezurtzea baizik eta bere  azken  orduak  pozik  pasa

zedila. (haren helburua ez zen gezurtzea baizik eta bere azken orduak pozik para zitzala.)

17.- Donostitik Bizkaiara berrogei eta hamar kilometro daude. (Donostiatik Bizkaira berrogeita hamar kilometro daude.)

18.- Euskaraz hitz egitea ahaztu zaio. (euskaraz hitz egiten ahaztu zaio )

19.- Hori beti besteetaz baliatzen da nahi duena lortzeko. (hura beti besteez baliatzen da nahi duena lortzeko.)

20.- Oso pinpirina denez aurpegia egunero apaindu egiten du, begiak urdin argiez

eta ezpainak gorri ilunaz. (oso pinpirina denez aurpegia egunero apaintzen du, begiak urdin argiz eta ezpainak gorri ilunez.)

21.- Mirari zegoen pentsatzen gauzak ez zituela ongi egin. (Mirari gauzak ez zituela ongi egin pentsatzen ari zen.)

22.- Mikelek bazuen lagun bat zela unibertsitateko langilea. ( Mikelek unibertsitateko langilea zen lagun bat bazuen.)

23.- Aita badago gaixorik, ospitalean. (aita ospitalean dago, gaixorik.)

24.-  Gaur  ez  dut  batere  asmatzen,  ez  dago  gauzak  zuzen egiteko modurik!

Astelehena izaki! Zuzena da

25.- Bere itxurari ez zion garrantzia handiarik ematen. Beraz, logikoa denez,

amonak arduragabetasun honen kontra borroka egin behar zuen. (bere itxurari ez zion garrantzi handirik ematen. Beraz, logikoa denez, amonak arduragabetasun honen kontra borroka egin behar zuen.)

26.– Urtzi dago etxean. (Urtzi etxean dago.)

27.- Merkatuan ogia erosi eta berehala joanen naiz etxera, zu egon lasai. Zuzena da

28.- Zuk gauzak beti gaizki azaltzen! Hola ez dago deus ere egiterik hemen! (zuk gauzak beti gaizki azaltzen dituzu! Horrela ez dago deus ere egiterik hemen!)

29.- Nago ez ote den hobe deus ez egin eta esperoan gelditzea. Zuzena da

30.- Eta ere esan du sobera lan duela. (sobera lan duela ere esan du.)

31.- Ez ibiltzen da ez ibiltzen uzten du. Zuzena da

32.- Nire irudiko oporretan askoz ere hobe gaude klasean baino. Zuzena da

33.- Mirenek du aukera gauzak zuzen egiteko. (Mirenek gauzak zuzen egiteko aukera du.)

34.- Daude franko izorratuak, baina ez ditugu botako. (franko izorratuak daude, baina ez ditugu botako.)

35.- Jakin banu ez nintzen herrira joanen! (jakingo banu ez nintzateke herrira joanen!)

36.- Ariketa hariek klasean lan ditzakegu, ongi ikasi arte. (ariketa horiek klasean landu ditzakegu, ongi ikasi arte.)

37.- Eta ere bai esan zuten nekatutak zeudela eta ez zirela etorriko. (nekatuak zeudela eta ez zirela etorriko ere esan zuten.)

Perapaus motak identifikatu

PERPAUS MOTAK identifikatu. ARIKETA

1.- Arratsaldez etorri ezean, ezingo dugu joan. Menpekoa Kontsesiboa

2.- Asko gustatzen zait garagardoa, hala ere, ardoa edanen dut. Juntagailua, hautakaria.

3.- Bost euroko billetea oso txiki eta itsusia da. Juntagailua, emendiozkoa

4.- Ez da Gasteizen egon, baina oso ongi ezagutzen du. Juntagailua, aurkaria.

5.- Ez duzue jolastea maite, ezta ikustea ere. Juntagailua, emendiozkoa.

6.- Gaur ikusitako mutila oso ongi ezagutzen dudala uste dut. Menpekoa, osagarria, konpletiboa.

7.- Ikusi duzun ala ez jakin nahi dut.  Menpeko osagarria, zehar galdera.  

8.- Internet gustoko dut asko ikasten dudalako. Menpekoa kausazkoa

9.- Mikel deitzeko esan diot. Menpekoa, osagarria, konpletiboa

10.- Mikelek gaur goizean zazpi liburu berri irakurri ditu. Menpekoa Denborazkoa

11.- Zu etorri bezain laster joanen naiz. Menpekoa Denborazkoa 

12.- Zuk tontakeriak esan arren, ez zara batere barregarria. Menpekoa kontzesiboa

Bidegileak 60.

Bidegileak 60. Hurrengo galdera hauei erantzun

J.P Duvoisin

1. Non ikasi zuen? Larresoroko seminario ttipian

2. Non zaletu zen euskararekin? Larresoroko seminario ttipian

3. Nor ezagutu zuen 1856 inguruan? Louis Luziano Bonaparte

4. Zein lan original idatzi zuen? Baigorriko 7 liriak

5. Zein zen Duvoisinen lanbidea? Mugazaina

E.Larre

1. Zer da E.Larre? Euskal zaina

2. Zeren zuzendari izan da? Astekaria

3. Zeren bultzatzailea izan zen iparraldean? Euskara batuaren bultzatzailea

4.Bertsolaritzan zer lan egin ditu? Epaimahaikidea, antolatzailea, bertsolarien laguntzailea

Fco.I.Lardizabal

1.Nongoa zen Lardizabal? Zaldibiakoa

2. Zer etxetakoa zen? Zubiaurre etxeakoa

3. Noiz bizitu zen? 1806-1855

4. Nola hil zen? Marbo asiatikoko kolera jota

5. Zer liburu argitaratu zituen? “testamendu zaharreko eta berriko kondairak” eta “gramatika baskongada”

6. Zein herrialdeetan irakurri zen batez ere lehena? Gipuzkoan eta Bizkaian.

7. Nor dago liburuxkaren atzean) Mikel Zalbide

P.Lasarte

1. Nongoa da? Leitzakoa

2. Nolakoa da izatez? Kantuzalea, bertsozalea, bizi-poza darion pertsona.

3. Zer hiztegitan parte hartu zuen? 8 urte arteko ikastola hiztegian

4. Zer dira aramiak? Moja seklarrak, euskal mundukoak.

Aditz hanpadura ariketa

Aditz Hanpadura (P. Perurena, Leitzako errege-erreginak)

Ezabatu diren adizkiak osatu eta esan zertarako ezabatu diren. Zehaztu, orobat, zer dagoen -ki -dun formen azpian eta zergatik, zer lortzeko ibili diren forma horiek.

1.- Aitona horren andreak, gaitzen batengatik edo, promesa izan behar zuen eragina, zazpi urte segidan Santurbanera joanen zela oinez. Baina aitona horrek ez (zuen) nahi joatea, eta ez omen zion dirurik ematen. Dirurik gabe ez zela joanen uste (zuen), baina ailegatu da Santurban egun hori eta andreak goizean goiz jaikita martxa!(zuen) Orduan pentsatu omen zuen <<horrek niri kartera bilatu zidak, eta niri dirua ostuta joan duk!>> 

Zuzena. Hanpatua

Joan da(zen) kartera gordeta edukitzen zuen lekura, ikusi omen zuen eta kartera falta (zitzaion)! Baita kartera ostu ziola eta! Txikitu behar zuela eta! Abiatu omen zen andrearen atzetik piperra baino erreago Santurbanera, eta orduko andrea hango beharrak eginda bueltatua (zen) izaki! Bidean elkar huts eginak izan behar zuten: bat alde batetik joan (zen) eta bestea beste aldetik etorri (zen)!                                                            Zuzena. Hanpatua

Behinik behin andrea lehenago  ailegatu (zen) etxera, eta gizona Beruetako mendi horiek denak pasatuta Artxulon behera heldu zela, berriz ere begiratu behar zuela ba, ea kartera han zegoen! Artxuloko harri pilaren batean edukitzen izan behar zuen, gordea. Joan da balekibale ikustera berriz ere, eta kartera han! <<Banengoen ba ni, andreak niri kartera ostu? Lehenago ez dut ongi begiratu izaten!>>. Eta, bitartean, andreak bueltakoan lehengo lekuan utzia (zuen) izaki kartera. Inorekin fidatzen ez zen horietakoa izaki (zen), eta dirua etxetik kanpora gordetzen (zuen), baina andreak jakinki (bazekien) non gordetzen zuen!                                                                                               Zuzena. Hanpatua

2.- Noizean behin uztarri berria behar izaten zen, zaharra pipiak janda edo hondatzen zerenean, eta han ari omen zen uztargilea Atsotegietako salan uztarria egiten. Aitona Martioxe, goizean berandu samar jaikita(jaiki zen), sukalde aldera heldu zela, ikusi du uztargilea nola ari den ate aurrean, eta esan omen zion:

<<Arraioa! Urkiarekin ez zakela behinik behin uztarrik(uztarririk) egin! Ederki aspertua negok ni urkiarekin egindako uztarriekin Andreak “Urkiola” izaki deitura(zuen), era semearen andreak ere bai, eta ez (zen) konpontzen bitik ale batekin, eta horregatik esaten (zuen) urkiarekin egindako uztarriekin ederki aspertua zegoela.

3.- Gure ama zenak esaten zuen, Leitzan azkeneko jentilak Ozparrungo leize-zulo horretan izan zirela, eta sorgin kontuak ere esaten zituen. Bat ba omen zen, Berueteko mendi gain horretan, gaueko hamabietan ateratzen zena. Larrugorrian jarrita, ukenduren batetik igurtzi (zuen) gorputz guztia eta: << Lahar guztien gainetik eta laino guztien azpitik, han eta hemen!>>. Hori esan eta ateratzen omen zen, eta gero gorde ere bai berak nahi zuenean, haize bezala, eta beste lekuren batean agertzen omen zen.

Hala, gauren batean norbait ere jarri omen da sorgin horrek zer egiten zuen ikusten eta, ikusi omen du nola igurtzi duen gorputza, eta ukendua non utzi zuen ere bai, eta hark ere proba egin behar zuela ba. Joan omen da gizon hori zorginak ukendua utzi zuen lekura eta, jarri omen da larrugorrian eta, gorputz guztia ongi igurtzi zuenean:    << Lahar guztien azpitik eta laino guztien gainetik han eta hemen>>. Hori esanda, atera omen da eta, gorputz guztia dena larrutu! (du/omen du) Aldrebes esan (zuen) hark, <<lahar guztien gainetik>> esan beharrean << lahar guztien azpitik>> esan (zuen/omen zuen) eta, dena larrutu (zen/omen zen) gizona!                                                                                                                       Zuzena. Hanpatua

4.- Sebastian Gogortza Aienekoa alkate izana zen eta Axintxio Erbiti Olaberriko berriz zinegotzia. Behin sanferminetara joan dira biak eta abere feria ikusiz eta, eguna elkarrekin igaro (dute) eta gauean joan dira ostaturen batera, eta ederki afalduta lotara zihoazela, Sebastian komunera (joan da) eta Axintxio hori gelara zuzenean.                

  Ez hanpatua, ekonomiaz egindako aldaketa.

Sartu da gelan Axintxio eta ohe bat bakarra! Baina, jakinki (bazekien) nolakoa zen bestea eta segituan pentsatu (zuen/ omen zuen) zer esan .Komunetik etorri zaio berehalaxe Sebastian, eta Axintxioak segituan, amorrarazia balego bezala:

-                                                         -Martxa ederra diagu: ohe bakarra eta gainera oraintxe atera duk ohetik gizonzar bat.

-                                                        - Ba nik ez diat hor lorik eginen; nahiago diat lurrean egin, hik nahi duana egin ezak!

Axintxiok hura aditu nahi (du/zuen), eta horregatik esan (zion) gezurra; gizon piura gaiztoko bat ohetik ateratzen nola ikusi zuen, eta gero Axintxiok ohean lo egin (du/zuen- omen du/omen zuen) gozo-gozo, eta Sebastianek, berriz, lorik egin bazuen ez bazuen, ahal zuen bezala lurrean moldatu behar (izan zuen/ izan omen zuen)! 

Zuzena. Hanpatua

Hitz-ordena ariketa

Hitz- ordena ariketak 3

1.1.- Mikelek atzo esnea edan zuen. Neutroa. Esnea galdegaia da eta Mikelek eta atzo mintzagai hanpatuak dira.

1.2.- Mutiko hark euskaraz ongi zekien. Neutroa. Ongi galdegaia eta mutiko hark zein euskaraz mintzagai hanpatuak dira.

1.3.- Mutiko hark ongi euskaraz zekien. Markatua. Euskaraz galdegaia da eta ongi zein mutiko hark mintzagai hanpatuak dira.

1.4.- Nik hura banekien. Neutroa. Hura eta nik mintzagai hanpatuak dira eta ba galdegaia (aditzaren baiezkotasuna adierazten baitu).

1.5.- Aitatxi erori egin da. Markatua. Neutroa da ordenari dagokionez, baina aditza galdegaitu dugu, egin jarri baitugu. Erori galdegaia da eta aitatxi mintzagai hanpatua.

1.6.- Madrilgoek Haritz pozik ikasketaburu izendatu dute. Markatua. Ikasketaburu galdegaia eta Madrilgoek, Haritz eta pozik mintzagai hanpatuak.

1.7.- Gerrillarien burua Ruandako armadak harrapatu du. Markatua. Ruandako armadak galdegaia eta gerrillarien burua mintzagai hanpatua.

1.8.- Anek oinetako berriak ahizparendako erosi ditu. Markatua. Ahizparendako galdegaia eta Anek zein oinetako berriak mintzagai hanpatuak.

1.9.- Liburuaz gustura mintzatu ginen atzo hitzaldian. Neutroa. Gustura galdegaia, liburuaz mintzagai hanpatua, atzo eta hitzaldian mintzagai ez hanpatuak.

1.10.- Gu, atzo, hitzaldian, gustura liburuaz mintzatu ginen. Neutroa. Liburuaz galdegaia. Gu, atzo, hitzaldian eta gustura mintzagai hanpatuak.

1.11.- Ainarak goxokiak bere lagunarendako erosi ditu. Markatua. Bere lagunarendako galdegaia eta Ainarak zein goxokiak mintzagai hanpatuak.

1.12.- Gure aita zenak ahal zuen guztietan antxumekia jaten zuen. Neutroa. Antxumekia galdegaia, gure aita zenak eta ahal zuen guztietan mintzagai hanpatuak.

1.13.-  Zinegotzi Mikelen adiskidea egon zen Aritzun. Markatua. Mikelen adiskidea galdegaia eta zinegotzi mintzagai hanpatua, Aritzun mintzagai ez hanpatua.

1.14.- Horrek euskara ederki daki. Neutroa. Ederki galdegaia, horrek eta euskara mintzagai hanpatuak.

1.15.- Haiek euskara bazekiten, jakin. Markatua. Ba galdegaia da (aditzaren baiezkotasuna adierazten baitu), haiek eta euskara mintzagai hanpatuak eta jakin mintzagai ez hanpatua.

1.16.- Nerea gelditu da etxean. Markatua. Nerea galdegaia eta etxean mintzagai ez hanpatua.

1.17.- Erositako liburuak, Pellok Mireni utzi zikion atzo. Markatua. Mireni galdegaia, Pellok eta erositako liburuak mintzagai hanpatuak eta atzo mintzagai ez hanpatuak.

1.18.- Zuek ongi lehengo urteko lana egin zenuten. Markatua. Lehengo urteko lana galdegaia, ongi eta zuek mintzagai hanpatuak.

1.19.- Maindirea garbigailuan urratu zitzaion amari. Neutroa.   Garbigailuan galdegaia, maindirea mintzagai hanpatua eta amari mintzagai ez hanpatua.

1.20.- Ikasleek errektoreordeari irakasle haren jokaera okerra azaldu zioten.  Neutroa.  Ikasle haren jokaera okerra galdegaia, Ikasleek  zein errektoreari mintzagai hanpatuak.

1.21.- Jon kalean erori egin da. Markatua. Nahiz eta neutroa den ordenari dagokionez. (egin lexikoki markatuta dago). Erori galdegaia, Jon zein kalean  mintzagai hanpatuak.

1.22.- Haiek dirua, ekarri, bazekarten. Markatua. Ba galdegaia, dirua eta ekarri mintzagai hanpatuak.

1.23.- Gu mintzatzen gara euskaraz holako lekuetan. Markatua. Gu galdegaia da eta euskaraz zein holako lekuetan mintzagai ez hanpatuak.

1.24.- Dirua galdu zuen Mikelek atzo. Neutroa.  Dirua galdegaia, Mikelek eta atzo mintzagai ez hanpatuak.

1.25.- Osasunak aise partidak galtzen ditu. Markatua. Partidak galdegaia da, Osasunak eta aise mintzagai hanpatuak.

1.26.- Xalak Titini Donostiako Galarragan irabazi zion partida igandean. Markatua. Donostiako Galarragan galdegaia da, Xalak eta Titini mintzagai hanpatuak. Partida zein igandean mintzagai ez hanpatuak.

1.27.- Usakumea, ongi, Armairuko Mendialdea jatetxean egiten dute. Markatua.. Amaiurko Mendialde jatetxean galdegaia, usakumea eta ongi mintzagai hanpatuak.

1.28.- Hizkuntza zaila alemana iruditzen zitzaion mutil hari. Markatua. Alemana galdegaia da, hizkuntza eta zaila mintzagai hanpatuak. Mutil hari mintzagai ez hanpatua.

1.29.- Mutikoek lanak irakasleari aurkeztu dizkiote arestian. Markatua. Irakasleari galdegaia da, mutikoek eta lanak mintzagai hanpatuak dira. Arestian mintzagai ez hanpatua.

1.30.- Lehengo eguneko hitzaldian nahasi egin nintzen ni. Markatua .Nahasi galdegaia da, lehengo eguneko hitzaldian mintzagai hanpatua da eta ni mintzagai ez hanpatua.